Halid-i Bağdadi…
Anadolu Nakşi silsileleri ondan el almış. Zamanının müceddidi… Nakşiliğin Halidiye kolunun piri. Aslen Kuzey Irak’ın Süleymaniye beldesindendir. Hayatı Şam ve Bağdad’ta geçmiştir. Şam’da Kasiyum dağı eteğinde medfundur.
Halid-i Bağdadi Divanı ilk defa 1844 tarihinde matbu hale getirilmiştir. Sadrettin Yüksel yakın dönemde divanın büyük bölümünü Türkçemize kazandırmıştır. Muhammed Arif Karakaya Kürtçe’ye tercüme etmiştir. Bu çalışmalar Divan’ın bütününü kapsamaz. Ensar Yayıncılık’tan çıkan DİVAN-I MEVLANA HALİDİ BAĞDADİ eseri yazarı Abdulcebbar Kavak, Divan’ın tam metin eksikliğini gidermek için özverili bir yaklaşımla kamyon kasalarında Suriye ve Irak’ı dolaşarak el yazma nüshalara ulaşmış ve yeni nesillerin faydalanacağı güzel bir eseri gün yüzüne çıkarmıştır.
Eser Nakşi Tarikati hakkında bilgi verdikten sonra Halidi Bağdadi’nin hayatını özet olarak anlatıyor ve beyitlerle devam ediyor.
Halid-i Bağdadi
Mevlana Halidi Bağdadi
Şeyh İsmet Efendi’nin hicri 12. Asrın müceddidi diye bahsettiği Halidi Bağdadi, Süleymaniye’de 1779 tarihinde dünyaya gelmiştir. Zahiri ve batıni ilimlere vukufiyetinden dolayı “zülcenaheyn-iki kanatlı” lakabı verilmiştir. Hz. Osman soyundan geldiği belirtilmektedir. İlk eğitimini babasından almıştır. Daha sonra medreselere devam etmiştir. Eğitimini tamamladıktan sonra medresede ders vermeye başlamıştır. 1805 tarihinde çıktığı hac yolculuğu sırasında geçtiği ilim merkezlerinde ilim ve tasavvuf erbabı ile tanışmış ve manevi açlığının bu yolculukta çözüm bulacağını düşünmüştür. Bu yolculukta aradığı mürşidi bulamamış, Süleymaniye’ye döndükten sonra bazı işaretler sonucu Hindistan’da bulunan Nakşi şeyhi Abdullah Dehlevi’ye gitmeye karar vermiştir. Hindistan yolculuğu sırasında da ilim ve tasavvuf erbabı ile görüşmelerine devam etmiş, hayatta olmayan meşhur büyük zatların kabirlerini ziyaret etmiştir. Cihanabad’da yaklaşık dokuz aylık bir tasavvufi eğitimin ardından önce Süleymaniye’de daha sonra Şam’da irşad faaliyetlerinde bulunmuştur. Mevlana Halidi Bağdadi 1826 tarihinde Şam’da vefat etmiştir. Cebel-i Erbain denen mevkiye defnedilmiştir.
Halid-i Bağdadi
Divan-ı Mevlana Halidi Bağdadi
“Güzellerin şahına benden gizlice şu haberi verin ki
Dünya, nisan bulutundan dolayı yeniden canlandı.”
Beyiti ile başlayan Divan, tasavvufi hikayeler ile süslenmiş, tekrar tekrar okunacak derinliktedir. Eser aynı yolun uç beyi İmam Rabbani’nin Mektubatı’nı çağrıştırdığı gibi Mevlana’nın Mesnevi-i Şerif’inin kokusunu da hissettiriyor. Bu tarz eserlerin çoğalması yeni çağa seslenecek kuşaklara sağlam bir zemin oluşturacaktır.
Şeyhine yazdığı beyitlerle Divan’ın ilk bölümü devam eder.
Mehmet Akif Ersoy, Necip Fazıl Kısakürek, Robert Frager, Ethem Cebecioğlu, İbrahim Hakkı… daha pek çok ilim ve gönül ehlinin eserlerine atıflarla beyitler desteklenmiş. Bu şekilde çalışma hem sürprizlere açık hale gelmiş, hem de beyitlerin derinliğinde boğulma tehlikesi farklı bakış açıları ile süslenerek giderilmiş.
Divan-ı Mevlana Halid-i Bağdadi“Aşk atına binen kişi
‘çölleri geçmek tehlikeli ve korkutucu’ dememiştir.”
…
“Ey sevgili! benim halimi Mecnun’u kıskandıran bir hal yap
Gözlerimi de hasretinden Ceyhun nehrine çevir.”
…
“Ey Halid! Felek senin boyunu kamburlaştırdı.
‘Artık senin için kesin olarak bu dünyadan ayrılma vakti gelmiştir.’ demek istiyor.”
…
“Madem ki Şam ve Mekke’de senin işinin düğümü açılmadı,
o halde bundan sonra Hindistan yolunda sabahtan akşama kadar durmadan yürü.”
1257-1258. son beyitler
“İncil’de gelmiştir ki üç şeyi birbirinden ayırmak gerek:
Birincisi Hak ile Batılı, ikincisi cevher, yakut ile diğer madenleri,”
“Üçüncüsü ise her küçük ve büyüğü. Sonunda ne fazla ne de
eksik bıraktık, Allah’ın yardımıyla bu şiiri tamamladık.”
Kitabın hazırlanış öyküsü de ayrı bir yazı konusu, emeği geçenlere teşekkür ediyoruz. Mütevaziliğinden dolayı biyografisini okuma şerefine ulaşamadığımız Abdulcebbar Kavak Bey’e güzel bir eseri diriltiği için ayrıca teşekkür ediyoruz. Rabbimiz de inşallah bu eseri devam eden hayır hesabına yazar.
Eseri temin için Ensar Yayıncılık ile iletişime geçilebilir: ensaryayincilik@hotmail.com
